Софья ЛЮБАНЕЦ З пятніцы па сённяшні дзень замак Радзівілаў у Нясвіжы прымаў фестываль камернай музыкі “Даўніна і Сучаснасць”. Як патлумачыла ідэйны натхняльнік і мастацкі кіраўнік гэтага музычнага фэсту, вядомая піяністка Таццяна Старчанка, фестываль пачаўся два гады таму з некалькіх канцэртаў у Тэатральнай зале замка, а сёлета было вырашана зрабіць фестываль “Даўніна і сучаснасць” больш маштабным і па колькасці канцэртаў, і па ахопе музычнага багацця, якое раскрылі перад слухачамі лепшыя музыканты нашай краіны, у большасці сваёй — салісты Вялікага тэатра Беларусі.
“Скарбы Нясвіжа” — менавіта так і называўся канцэрт-адкрыццё фестывалю. Ён стаў сапраўдным святам, у праграме якога гучалі усімі любімыя шэдэўры музыкі мінулых стагоддзяў: канцэрты Антоніа Вівальдзі з цыкла “Поры года” (што сімвалічна — менавіта “Лета”), канцэрт Алясандра Марчэла для габоя з аркестрам, чароўнае “Адажыа” Тамаза Альбіноні, скарбы беларускага барока — творы Мацея Радзівіла і Яна Голанда.
У гэтай праграме музыка мінулага суседнічала з музыкай нашага часу, створанай кампазітарамі розных краін — ад аргенцінца Астара Пьяцолы да сучасных беларускіх кампазітараў Аляксандра Літвіноўскага і Яўгена Магаліфа. Кожны твор, як своеасаблівая віхура, па-свойму зацягваў слухача ў свае гукавыя хвалі і прымушаў забывацца, што дзесьці ёсць нейкае іншае жыццё, іншая рэальнасць.
Стварыць гэту музычную магію піяністцы Таццяне Старчанка дапамагалі
Салісты Марына Новак (скрыпка), Яўген Віданаў (флейта), Максім Юргілевіч (габой), Віктар Пузыня (кларнет), Міхаіл Канстанцінаў (ударныя), Андрэй Баранаў (кантрабас), Юлія Ражкоўская (віяланчэль).
Самым багатым на незабыўныя ўражанні для слухачоў стаў другі дзень фестывалю, які змясціў у сабе тры музычныя імпрэзы: “Фрыдэрык Шапэн — Філіп Глас”, “Новая класіка” і “Ноч у замку”.
Што да першага канцэрта, то яго назва гаворыць сама за сябе — многія гады, у канцы лета вядомая беларуская піяністка Таццяна Старчанка грае музыку Шапэна. Яе выкананне заўсёды вызначае надзвычай беражлівыя, тонкае і трапяткое стаўленне да музыкі вялікага польскага кампазітара. Нездарма Таццяну Старчанка часта называюць “Шапэнаўскай піяністкай”.
У фестывальнай праграме гэтага года артыстка вырашыла змяніць традыцыі і, нароўні з музыкай Фрыдэрыка Шапэна, выканаць творы нашага сучасніка, амерыканскага кампазітара Філіпа Гласа. Дзякуючы гэтаму ў адным канцэрце ўдалося спалучыць два погляды на свет — рамантычнага ХІХ стагоддзя і сучаснага, ХХІ-га.
У праграме прагучалі вальсы, накцюрны, прэлюдыі, мазуркі, балады Фрыдэрыка Шапэна, а таксама эцюды і цыкл “Метамарфозы” — Філіпа Гласа, створаны пад уражаннем ад навелы Франца Кафкі “Ператварэнне”.
У выніку слухач яшчэ раз пераканаўся ў тым, што час мяняецца, але чалавечыя пачуцці застаюцца нязменнымі — радасць, каханне, пакуты, страты — усё, чым поўніцца наша жыццё — гучаць у музыцы Фрыдэрыка Шапэна і Філіпа Гласа аднолькава сучасна, непадробна і пераканаўча.
Наступны канцэрт — “ Новая класіка” — стаў дзівоснай магчымасцю пачуць любімую класічную музыку ў эстрадна-джазавым чытанні ансамбля “Класік-Джаз трыа”.
І сапраўды, ансамль зрабіў погляд на класіку з нашага, ХХІ стагоддзя. Аўтарскія аранжыроўкі, фантастычны зарад энергіі, радасці, нечаканае прачытанне любімых і знаёмых класічных твораў Іагана Себасцьяна Баха, Вольфганга Амадэя Моцарта, Фрэдэрыка Шапэна, Мікалая Рымскага-Корсакава, Клода Боліна, а таксама аднаго з рэфарматараў еўрапейскай музыкі першай чвэрці XX стагоддзя Эрыка Саці, чые фартэпіянныя п’есы аказалі ўплыў на многіх кампазітараў стылю мадэрн.
“Турэцкі марш” Моцарта, якім адкрыўся канцэрт, стаў выдатным сімвалічным пачаткам шляху ў свет вялікай музыкі, якая саграе і аб’ядноўвае сэрцы людзей у адзіным парыве захаплення шматвобразнасцю жыцця, з якога і нараджаецца любое мастацтва.
Без перабольшвання можна сказаць, што праграма “Новая класіка” стала для слухачоў сапраўдным патокам радасці і шчасця, такім неабходным у наш час!
Завяршыўся другі дзень фестывалю камернай музыкі “Даўніна і Сучаснасць” праграмай “Ноч у замку”. Яе адметнасцю стала тое, што яна пачалася задоўга да самога канцэрта ў Тэатральнай зале
На ўваходзе ў залы палаца слухачам быў прапанаваны келіх шампанскага, а з першых крокаў іх сустрэў струнны квартэт, чыё гучанне падкрэслівала ўрачыстасць падзеі. Па ходзе руху да Тэатральнай залы госці сустрэліся з бліскучым вібрафаністам Міхаілам Канстанцінавым, чыё выкананне заўсёды зачароўвае і стварае непаўторную атмасферу, а яшчэ ў адным з залаў слухачоў прываблівалі гукі гітары — гэта сапраўдная зорка, гітарыст Павел Кухта апярэджваў чароўны канцэрт “Ноч у замку”.
У праграме канцэрта гучала старадаўняя і сучасная музыка, выдатныя галасы салістаў Вялікага тэатра Беларусі — заслужанага артыста Рэспублікі Беларусь баса Андрэя Валенція, сапрана Таццяны Гаўрылавай і тэнара Юрыя Гарадзецкага. Лепшыя музыканты нашай краіны падарылі слухачам сапраўднае чараўніцтва!
Для прыкладу прывядзём толькі некалькі твораў, назвы якіх гавораць самі за сябе: “Песенька Герцага” з оперы “Рыгалета” Вердзі, “Каваціна Нормы” з оперы з оперы “Норма” Беліні, “Раманс Немарына” з оперы “Любоўны напой” Даніцэці, “Куплеты Мефістофеля” з оперы “Фауст” Гуно, “Маленькая начная серэнада” Моцарта і многае іншае, што не менш глыбока ўражвала. Завяршыўся апошні канцэрт другога дня фестывалю славутай “Застольнай” з оперы “Травіята” Вердзі, — бліскучай, святочнай і феерычнай, якая стала сапраўдным гімнам таленту, музыцы і жыццю, якое нам дадзена для таго, каб радавацца, нягледзячы ні на што, бо жыццё вартае таго, каб жыць!
Заключным, урачыстым акордам фестывалю камернай музыкі стаў канцэрт “Даўніна i сучаснасць”.
Музыка Антоніа Вівальдзі і Золтана Кадая, Іагана Себасцьяна Баха і Галіны Гарэлавай, Яна Голанда і Мікаэла Тарывердзіева, Аляксандра Літвіноўскага і Ісаака Шварца ў выкананні піяністкі Таццяны Старчанка і ансамбля салістаў стварыла сабой сапраўднае свята старадаўняй і сучаснай музыкі ў гістарычных сценах Нясвіжскага замка.
Спроба перадаць музыку словамі — справа няўдзячная, але відавочна адно: фестываль камернай музыкі “Даўніна і Сучаснасць” у замку Радзівілаў — гэта тое, чым можна ганарыцца, і хочацца верыць, што гэта добрая справа, распачатая Таццянай Старчанка — піяністкай і мастацкім кіраўніком фестывалю, будзе працягвацца!
Соф’я ЛЮБАНЕЦ.
